سيدرضا حسينی(MD)، پروين سجادی(MSc)، سحر جمالی(MD)، ، حاجی قربان نورالدينی(MD)،، رضا قديمی(PhD)، ، علی بيژنی(MD) (مجله پزشکی بابل)
سابقه و هدف: پوکی استخوان و چاقی مشکل بزرگ جهانی محسوب می شوند که شيوع آنها نيز در حال افزايش است. چاقی يک فاکتور خطر برای بيماری های قلبی عروقی و متابوليک محسوب می شود با اين وجود گفته می شود که بر روی از دست رفتن استخوان اثر حفاظتی دارد. اين مطالعه با هدف بررسی همبستگی بين شاخص توده بدنی و تراکم مواد معدنی استخوان در سالمندان انجام شده است. مواد و روشها: اين مطالعه مقطعی قسمتی از طرح بررسی وضعيت سلامت سالمندان شهر اميرکلا (AHAP)*می باشد که بر روی ۱۰۰۰ فرد ۶۰ سال و مسن تر انجام شده است. اطلاعات دموگرافيک توسط پرسشنامه جمع آوری گرديد. وزن، قد، دور کمر و دور باسن اندازه گيری شد. نسبت دور کمر به باسن و شاخص توده بدنی محاسبه و تراکم معدنی استخوان با روش جذب سنجی اشعه ايکس با انرژی مضاعف در مهره های کمری و گردن استخوان فمور اندازه گيری شد. يافته ها: در مطالعه حاضر ۵۵۴ نفر (۴/۵۵%) از افراد شرکت کننده، مرد و ۴۴۶ نفر (۶/۴۴%) زن بودند. ميانگين تراکم معدنی استخوان در هر دو ناحيه فمور (۱/۰±۹۰/۰) و کمری (۲/۰±۹۴/۰) در مردان بيشتر از زنان (۱/۰±۸۰/۰ در مقابل ۱/۰±۷۹/۰) بود (۰۰۱/۰=p). شاخص توده بدنی با تراکم معدنی استخوان همبستگی مثبتی داشته است (۰۰۱/۰=p) که در هر دو جنس اين همبستگی، با تراکم معدنی استخوان گردن فمور قوی تر بوده است (۰۰۱/۰=p). در مردان بين چاقی مرکزی با تراکم معدنی استخوان در هر دو ناحيه همبستگی مثبتی وجود داشت (۰۰۰/۰=p). بطور کلی قوی ترين همبستگی تراکم معدنی استخوان در گردن فمور با شاخص توده بدنی (۰۰۱/۰=p و ۳۸/۰=r) و در مهره های کمری با چاقی مرکزی (۰۰۱/۰=p و ۲۱/۰=r) بوده است. آناليز رگرسيون نشان داد که با کنترل فاکتورهای سن، نسبت دور کمر به باسن و دور کمر، شاخص توده بدنی همچنان در تعيين تراکم معدنی استخوان گردن فمور موثر است اما در مهره های کمری اثر شاخص توده بدنی توسط فاکتورهای فوق پوشيده می شود. نتيجه گيری: با توجه به شيوع بالای پوکی استخوان در افراد لاغر نسبت به افراد دارای وزن نرمال و اضافه وزن، جهت پيشگيری از کاهش توده معدنی استخوان در سالمندان، داشتن وزن نرمال توصيه می شود.
واژههای كليدي: تراکم معدنی استخوان، شاخص توده بدنی، سالمندان.،