وحید ساری صراف ۱؛ رامین امیرساسان۱؛ حمیدرضا زلفی
۱دانشیار، گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده ی تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
۲دانشجوی دکتری، گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده ی تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
مجله پژوهش های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش
چکیده
مطالعات نشان میدهند که بزاق میتواند جایگزین مناسبی برای خون در تحقیقات پزشکی ورزشی باشد. از اینرو، تحقیق حاضر بهمنظور بررسی تأثیر تمرین هوازی و فعالیت واماندهساز بر شاخصهای خونی و بزاقی سوپراکسیددیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPx) در مردان غیرفعال انجام شد. بیست و هفت مرد سالم (۱۸ تا ۲۱ سال) بهطور تصادفی در دو گروه تمرین (۱۵ نفر، برای ۸ هفته، ۳ جلسه تمرین در هفته، دویدن با شدّت ۵۰ تا ۷۰ درصد ضربان قلب ذخیره) و گروه کنترل (۱۲ نفر) جایگزین شدند. فعالیت واماندهساز هوازی بعد از دورهی تمرینی توسط آزمودنیها اجرا شد. نمونههای بزاقی و خونی قبل و بعد از تمرین و بعد از فعالیت واماندهساز بهمنظور اندازهگیری سطوح SOD، CAT و GPx جمع آوری شد. دادهها با استفاده از آزمونهای تحلیل واریانس در اندازههای مکرر، پس تعقیبی بونفرونی و همبستگی پیرسون در سطح معنیداری ۰۵/۰p< بررسی شد. در گروه تمرین، بهدنبال دورهی تمرینی افزایش معنیداری در SOD بزاقی و SOD، CAT و GPx خونی مشاهده شد (۰۵/۰p<). متعاقب فعالیت واماندهساز، فعالیت SOD بزاقی و خونی بهطور معنی داری در هر دو گروه تمرین و کنترل افزایش یافت (۰۵/۰p<). همچنین، تمرین هوازی و فعالیت هوازی تأثیر معنیداری بر سطوح بزاقی آنزیمهای CAT و GPx نداشت (۰۵/۰p>). بهطورکلی، تمرین هوازی میتواند به افزایش آنتیاکسیدانهای آنزیمی در نمونههای خونی و SOD بزاقی منجر شود. بهعلاوه، SOD بزاقی و خونی در پاسخ به فعالیت واماندهساز افزایش مییابد. از اینرو، استفاده از بزاق در این مسیر، بهعنوان یک شیوهای غیرتهاجمی در مطالعات ورزشی به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
کلیدواژهها
بزاق؛ سوپراکسیددیسموتاز؛ فعالیت هوازی؛ کاتالاز؛ گلوتاتیون پراکسیداز