زهرا گرجی ، مجيد محمدشاهی ، مهدی زارعی ، فاطمه حيدری *
زمينه و هدف: ديابت يکی از شايعترين بيماریهای آندوکرينی است که در نتيجهی اختلال در ترشح يا عملکرد انسولين ايجاد می شود. با توجه به خواص مفيد کنجد و مصرف گستردهی فرآوردههای آن (مثل ارده) در استان خوزستان، مطالعهی حاضر با هدف بررسی اثر ارده و روغن کنجد بر قند خون و پروفايل ليپيدی در موشهای صحرايی ديابتی انجامشد. مواد و روشها: ۴۰ سر موش صحرايی ويستار نر در چهار گروه مساوی شامل کنترل سالم، کنترل ديابتی، ديابتی تيمارشده با روغن کنجد (g/kg 5/0) و ديابتی تيمارشده با ارده (g/kg 25/1) توزيع شدند و به مدت ۶ هفته مورد مطالعه قرارگرفتند. درپايان، ميزان قند خون ناشتا و سطح ليپيدهای سرم ارزيابیگرديد. دادهها توسط نرمافزار ۱۸SPSS مورد آناليز آماری قرارگرفت. برای مقايسهی ميانگينها در گروههای مورد مطالعه از آزمون ANOVA يکطرفه و آزمون t مستقل استفاده شد. سطح معناداری ۰۵/۰> P در نظرگرفتهشد. يافتهها: مصرف ارده و روغن کنجد، باعث کاهش معناداری در ميزان قند خون ناشتا و افزايش معناداری در ميزان ليپوپروتئين با دانسيتهی بالا در مقايسه با گروه کنترل ديابتی گرديد (۰۵/۰> P). روغن کنجد همچنين سبب کاهش معنادار سطح تری گليسريد سرم در مقايسه با گروه کنترل ديابتی-شد (۰۵/۰> P). نتيجهگيری: نتايج حاصل از اين مطالعه، تاثير مثبت ارده و روغن کنجد در کنترل قند خون و پروفايل ليپيدی را در مدل حيوانی ديابت نشانداد.
واژههاي كليدي: ديابت، کنجد، ارده، قند خون ناشتا، پروفايل ليپيدی،