اثر هشت هفته تمرین هوازی و عرق آرتیشو بر نیمرخ چربی و آنزیم‌های کبدی زنان مبتلا به کبد چرب غیرالکلی (فیزیولوژی ورزشی)

اثر هشت هفته تمرین هوازی و عرق آرتیشو بر نیمرخ چربی و آنزیم‌های کبدی زنان مبتلا به کبد چرب غیرالکلی (فیزیولوژی ورزشی)

فیزیولوژی ورزشی و تندرستی ایران

عاطفه جمشیدپور ۱ وحید تادیبی ۱ نایب علی رضوانی ۲

۱ گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکدة علوم ورزشی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

۲ گروه بیوشیمی بالینی، دانشکدة پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

نشریه فیزیولوژی ورزش و فعالیت بدنی

زمینه و هدف: بیماری کبد چرب غیرالکلی رایج‌ترین بیماری کبدی است که در حال پیشرفت بوده و بیش از یک‌چهارم مردم جهان را درگیر خود ساخته است. در این زمینه پژوهشگران معتقدند فعالیت ورزشی و استفاده از داروهای گیاهی با خواص ضدچربی و ضداکسایشی می‌تواند به‌عنوان درمان مکمل، سودمند باشد. بنابراین، هدف از این پژوهش تعیین آثار هشت هفته تمرین هوازی یا مصرف عرق آرتیشو بر سطوح چربی کبد و سطوح سرمی آنزیم‌های کبدی در زنان مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی بود.
مواد و روش‌ها: بدین‌منظور، ۲۴ زن داوطلب چاق یا دارای اضافه‌ وزن مبتلا به کبد چرب غیرالکلی با میانگین سن ۸/۹±۳/۳۹ سال و وزن ۱/۱۲±۴/۷۵ کیلوگرم به‌طور تصادفی در سه گروه هشت‌نفری آرتیشو، تمرین هوازی و کنترل قرار گرفتند. آزمودنی‌های گروه تمرین هوازی سه جلسه در هفته و به مدت هشت هفته، تمرین هوازی انجام دادند. برنامة تمرین هوازی در هفتة نخست ۳۰ دقیقه دویدن با شدتی معادل ۱۱ از شاخص درک فشار بورگ بود که با رعایت اصل افزایش تدریجی بار تمرین، از هفتة پنجم به بعد مدت زمان تمرین به ۴۵ دقیقه و شدت آن به عدد ۱۳ از شاخص درک فشار رسید. آزمودنی‌های گروه آرتیشو روزانه ۱۸۰ میلی‌لیتر عرق آرتیشو مصرف کردند (۶۰ میلی‌لیتر پس از هر وعدة غذایی). هیچ‌گونه مداخله‌ای روی آزمودنی‌های گروه کنترل اجرا نشد. نمونه‌گیری خون و سونوگرافی کبد ۴۸ ساعت پیش و پس از دورة مداخله به‌منظور اندازه‌گیری سطوح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز، نیمرخ چربی (کلسترول تام، تری‌گلیسیریدها، لیپوپروتئین کم‌چگال و لیپوپروتئین پرچگال) و چربی کبد انجام گرفت.
نتایج: یافته‌ها نشان داد که سطوح چربی کبد در گروه‌های تمرین هوازی (۰۳۴/۰=P) و آرتیشو (۰۱۱/۰=P) به‌طور معناداری کاهش یافت. اما تفاوت معناداری بین اثرگذاری تمرین هوازی و مصرف عرق آرتیشو در کاهش سطوح چربی کبد دیده نشد (۳۹۳/۰=P). سطوح سرمی آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز در گروه تمرین هوازی کاهش معنادار یافت (به‌ترتیب، ۰۱۶/۰=P و ۰۲۸/۰=P). سطوح این آنزیم‌ها در گروه آرتیشو کاهش غیرمعنادار (به‌ترتیب، ۰۸۰/۰=P و ۱۷۲/۰=P) و در گروه کنترل افزایش معنادار (به‌ترتیب، ۰۲۴/۰=P و ۰۰۸/۰=P) داشت. برای نیمرخ چربی در هیچ‌یک از گروه‌ها تغییر معناداری دیده نشد.
نتیجه‌گیری: انجام سه جلسه تمرین هوازی در هفته با شدت متوسط یا مصرف ۶۰ میلی‌لیتر عرق آرتیشو پس از وعده‌های غذایی اصلی، می‌تواند پس از هشت هفته سطوح چربی کبدی را در زنان چاق یا دارای اضافه ‌وزن مبتلا به کبد چرب غیرالکلی کاهش دهد. همچنین این دسته از بیماران می‌توانند از تمرین هوازی برای کاهش سطوح آنزیم‌های کبدی و از عرق آرتیشو برای پیشگیری از افزایش این آنزیم‌ها بهره ببرند. اما مصرف عرق آرتیشو یا انجام تمرین‌های هوازی با شدت متوسط در مدت دو ماه نمی‌تواند بدون پیروی از رژیم‌های غذایی سالم یا دیگر درمان‌های دارویی به بهبود سطوح چربی‌های خون بینجامد.

کلیدواژه‌ها

چربی کبدی سینارا اسکولیموس فعالیت هوازی نیمرخ لیپیدی، فیزیولوژی ورزشی

متن کامل