اثر مصرف کوتاه‌مدت ويتامين C و E بر شاخص پراکسيداسيون ليپيد و کوفتگی عضلانی تاخيری در بازيکنان حرفه‌ای بسکتبال

علی ربيع نژاد^*، حميدرضا جوشقانی، امين فرزانه حصاری، حميد آقا علی نژاد ، مهيار خوشدل

زمينه و هدف : فعاليتی که با الگوی حرکتی جديد و يا با شدت زيادی انجام شود؛ اغلب منجر به احساس درد و ناراحتی عضلانی می‌شود که مشخصه آن تاخير در بروز درد بوده و تحت عنوان کوفتگی عضلانی تاخيری ناميده می‌شود. اين مطالعه به منظور تعيين اثر ويتامين C و E بر شاخص پراکسيداسيون ليپيد و کوفتگی عضلانی تاخيری در بازيکنان حرفه‌ای تيم بسکتبال شهرداری گرگان انجام شد.

روش بررسی : در اين کارآزمايی بالينی ۲۴ بسکتباليست حرفه‌ای مرد به صورت تصادفی در چهار گروه مکمل Vitamin C (1000 mg) ، Vitamin E (800 IU) ، Vitamin E (400 IU)+Vitamin C (500 mg) و دارونما (Glucose 500 mg) قرار گرفتند. گروه‌ها مکمل و دارونما را دو ساعت قبل و ۲۲ ساعت بعد از فعاليت پرس پا و اسکوات مصرف نمودند. نمونه‌های خونی قبل، بلافاصله، ۲۴ و ۴۸ ساعت بعد از فعاليت اندازه‌گيری و ميزان کراتين کيناز، مالون دی‌آلدهيد و ويتامين C و E سرم تعيين شد. ميزان درد عضلانی ادراک شده در عضلات ساق و ران تعيين گرديد.

 يافته‌ها : غلظت مالون‌دی‌آلدهيد در گروه ويتامين E در دوره زمانی ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از فعاليت کاهش معنی‌داری را در مقايسه درون‌گروهی نشان داد (P<0.05). فعاليت کراتين‌کيناز سرم پس از فعاليت نسبت به سطوح پايه در هرچهار گروه افزايش يافت و اين تفاوت‌ها ۲۴ و۴۸ ساعت بعد از فعاليت نسبت به سطوح پايه در هر چهار گروه معنی‌دار بود (P<0.05). ميزان درد عضلانی ادراک شده در هر چهار گروه پس از فعاليت افزايش يافت؛ اما تفاوت معنی‌داری در بين گروه‌ها مشاهده نشد.

نتيجه‌گيری : مصرف کوتاه مدت مکمل ويتامين C و E چه به تنهايی و چه توام اثری بر کاهش درد و آسيب عضلانی و پراکسيداسيون ليپيد حاصل از فعاليت پرس پا و اسکوات ندارد.

واژه‌های كليدي: کوفتگی عضلانی تاخيری، کراتين کيناز، مالون دی‌آلدهيد، ويتامين C، ويتامين E،