۱ حمید اراضی ؛ ۲ کاکو حسینی؛ ۳ محمد زاهد ابوالحسنی
۱دانشیار گروه فیزیولوژی ورزشی دانشکدۀ علوم ورزشی، دانشگاه گیلان
۲دانشجوی دکتری فیزیولوژی ورزشی دانشکدۀ علوم ورزشی، دانشگاه رازی
۳دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی ورزشی دانشکدۀ علوم ورزشی، دانشگاه گیلان
نشریه علوم زیستی ورزشی
محرومیت از خواب، علاوهبر آسیب عملکرد ورزشی میتواند موجب افزایش خطر مرگومیر، بیماریهای قلبی- عروقی و دیابت شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی آثار ۳۰ ساعت محرومیت از خواب بر سطوح سرمی پروتئین واکنشگر-C و شاخصهای فیزیولوژیک آزمون RAST در دانشجویان فعال تفریحی بود. پژوهش حاضر نیمهتجربی است و برای اجرای آن از طرح پیشآزمون – پسآزمون استفاده شد. ۲۰ دانشجوی پسر سالم که حداقل یک جلسه در هفته فعالیت بدنی داشتند، با میانگین سن ۳±۵/۲۰ سال، قد ۵/۹±۱۷۱ سانتیمتر، وزن ۴۵/۷±۵۰/۶۹ کیلوگرم و چربی بدن ۵/۲±۱۴ درصد بهصورت خوشهای تصادفی انتخاب شدند و در دو وهلۀ زمانی مورد مطالعه قرار گرفتند. آزمودنیها هفت روز قبل از محرومیت از خواب و پس از هشت ساعت خواب کامل، آزمونهای RAST و یک تکرار بیشینه را اجرا کردند. همچنین، نمونههای خونی بهمنظور ارزیابی لاکتات خون، شش دقیقه پس از آزمون RAST، و ارزیابی سطوح سرمی پروتئین واکنشگر-C، ۳۰ دقیقه پیش از آغاز آزمونها جمعآوری شد. یک هفته پس از آن و بهدنبال ۳۰ ساعت محرومیت از خواب، بار دیگر آزمونها انجام گرفتند. بهمنظور تجزیهوتحلیل آماری دادهها از نرمافزار SPSS نسخۀ ۲۰ و آزمون t همبسته (بهمنظور بررسی تغییرات درونگروهی) استفاده شد. سطح معناداری آزمون ۰۵/۰>P در نظر گرفته شد.نتایج آزمون t همبسته نشان داد که ۳۰ ساعت محرومیت از خواب، موجب کاهش معنادار اوج، میانگین و حداقل توان بیهوازی میشود، درحالیکه سطوح سرمی پروتئین واکنشگر-C، لاکتات خون و شاخص خستگی را بهصورت معناداری افزایش میدهد (۰۵/۰>P). با وجود این، این میزان محرومیت از خواب اثر معناداری بر قدرت عضلانی آزمودنیها نداشت. برای حفظ سلامتی و عملکرد مطلوب ورزشی، کنترل میزان خواب افراد فعال و ورزشکاران ضروری بهنظر میرسد. همچنین، پیشنهاد میشود بهمنظور کاهش شرایط التهابی و در نتیجه کاهش احتمالی عوامل خطرزای قلبی- عروقی، در مورد آثار سوء احتمالی دورههای محرومیت از خواب به افراد مذکور اطلاعرسانی شود.
کلیدواژگان
توان بی هوازی؛ پروتئین واکنشگر-C؛ شاخص خستگی؛ محرومیت از خواب