عباس قنبری نياکی*، منيره قلیزاده۲، صفيه قنبری ابرقو۲، فاطمه رودباری۲ ، محمد جواد چايچی (تازه های علوم کاربردی ورزش)
فعاليتهای ورزشی منظم و بهرهمندی از داروهای گياهی بر سوخت و ساز مناسب چربی و تنظيم آن در کبد اثر دارد. از آنجايیکه اين تأثير احتمالاً از طريق مسيرهای سيگنالی برخی از ژنهای مؤثر در فرآيند انتقال معکوس کلسترول از جمله ABCA1 اعمال خواهد شد، و از طرفی چون اطلاعات کافی از مکانيسمهای درگير در اين فرآيند در دسترس نيست، لذا هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر تمرين شديد روی نوارگردان (۳۴ متر در دقيقه و شيب صفر درجه) با و بدون عصاره وليک بر بيان ژن مذکور، سطوح پلاسمايی HDL، بيلی روبين در رتهای صحرايی نر سالم است. ۲۰ سر رت نر (۶ – ۴ هفتهای و ۱۷۳ – ۱۴۰ گرم وزن) از نژاد ويستار به طور تصادفی به دو گروه تمرين (۱۰ سر رت) و کنترل (۱۰ سر رت) تقسيم شدند. پس از آشنايی مقدماتی با محيط و نوار گردان به گروههای سالين- شاهد، سالين- تمرين، سياه وليک- شاهد، و سياه وليک– تمرين تقسيم شدند. گروههای تمرين به مدت ۸ هفته (۵ روز در هفته،۶۰ دقيقه در جلسه) تمرين روی نوارگردان دويدند. محلول سالين و عصاره آبی ميوه وليک به طور دهانی در ۶ هفته پايانی داده شد. ۷۲ ساعت پس از آخرين جلسه تمرين حيوانات قربانی و جهت اندازه گيری متغير های مورد نظر بافت کبد سريع جدا، تميز و به سرعت در نيتروژن مايع منجمد گرديد. تحليل دادههای مربوط به بيان نسبی ژن ABCA1 در بافت کبد اختلاف معنیداری (۰/۰۰۳>p) را بين گروههای تمرين و تيمار سياه وليک نشان داد. همچنين، افزايش سطح HDL در گروههای سياه وليک در مقايسه با شاهد معنیدار (بترتيب: ۰/۰۱>p و ۰/۰۰۱>p) بود، در حاليکه در سطوح بيلی روبين T و D تغييرات معنیداری مشاهده نشد. نتايج پژوهش حاضر نشان میدهد که تمرين شديد احتمالاً از طريق سازوکارهای متفاوتی بر ژنهای درگير اثر میگذارد. دادهها همچنين حاکی از آن است گروه سياه وليک بدون تمرين قادر بود تا موجب افزايش سطح بيانی ژن ABCA1 و افزايش HDL گردد.
واژههای كليدي: ABCA1، HDL، بيلی روبين، تمرين ورزشی شديد و عصاره وليک،