بهنام روزبه ۱؛ حمید محبی۲
۱دانشجوی دکتری فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد
۲استاد فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه گیلان
مجله فیزیولوژی ورزشی
هدف از پژوهش حاضر مقایسۀ اثر زمانهای متفاوت مصرف کربوهیدرات قبل از فعالیت ورزشی بر بیشینۀ اکسیداسیون چربی و شدتی از فعالیت که بیشینۀ اکسیداسیون چربی در آن رخ میدهد (Fatmax) در دوندگان استقامتی بود. در این پژوهش هشت دوندۀ استقامتی حرفهای (با میانگین سنی ۶۱/۲±۶/۲۱ سال؛ حداکثر اکسیژن مصرفی ۷/۸±۰/۶۳ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه؛ درصد چربی بدن ۹۲/۱±۱/۹ درصد؛ سابقۀ ورزشی ۳±۷ سال) بهعنوان آزمودنی در چهار آزمون جداگانه شرکت نمودند. در جلسۀ اول، آزمودنیها ساعت هشت صبح و درحالت ناشتا، آزمون فعالیت ورزشی فزاینده (شامل فعالیت روی نوارگردان تا مرحلۀ خستگی) را بهمنظور تعیین میزان بیشینۀ اکسیداسیون چربی و Fatmax انجام دادند. در جلسۀ دوم، سوم و چهارم نیز با فاصلۀ هفت تا ۱۰ روز، آزمودنیها درحالت ناشتا، مقدار یک گرم گلوکز بهازای هرکیلوگرم وزن بدن بههمراه ۵۰۰ میلیلیتر آب را در فواصل پنج دقیقه، یک ساعت و سه ساعت قبل از شروع آزمون فزاینده مصرف نمودند. مقدار بیشینۀ اکسیداسیون چربی و Fatmax از طریق روش کالریسنجی غیرمستقیم با استفاده از دستگاه گازآنالایزر با کمک معادلات عنصرسنجی اندازهگیری گردید و آزمون تجزیهوتحلیل واریانس با اندازهگیریهای مکرر برای تجزیهوتحلیل آماری مورد استفاده قرار گرفت. زمانیکه کربوهیدرات، پنج دقیقه و یک ساعت قبل از اجرای فعالیت ورزشی مصرف شده بود، بیشینۀ اکسیداسیون چربی و Fatmax بهترتیب کمترین و بیشترین کاهش را نشان میداد. همچنین، بیشینۀ اکسیداسیون چربی و Fatmax در وضعیت ناشتا بهطور معناداری نسبت به وضعیت مصرف کربوهیدرات در فواصل پنج دقیقه، یک ساعت و سه ساعت قبل از فعالیت ورزشی بالاتر بود (۰٫۰۵>P)؛ اما تفاوت معناداری در میزان بیشینۀ اکسیداسیون چربی و Fatmax بین وضعیتهای متفاوت مصرف کربوهیدرات مشاهده نگردید. بهطورکلی، نتایج حاکی از آن است که مصرف کربوهیدرات در زمانهای متفاوت قبل از فعالیت ورزشی باعث کاهش بیشینۀ اکسیداسیون چربی و جابهجایی Fatmax به شدت پایینتری از فعالیت میشود؛ بدانمعناکه شروع کاهش اکسیداسیون چربی در شدت پایینتری رخ میدهد و آزمودنیها بیشتر به منابع کربوهیدرات وابسته میشوند.
کلیدواژه ها
حداکثر اکسیداسیون چربی؛ Fatmax؛ مصرف کربوهیدرات