بررسی فعالیت های آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی عصاره های آبی و اتانولی گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea L.) بر تعدادی از سویه های میکروبی

بررسی فعالیت های آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی عصاره های آبی و اتانولی گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea L.) بر تعدادی از سویه های میکروبی

*گیاه سرخارگل، آنتی اکسیدان* فیزیولوژی ورزشی و تندرستی ایران

ارمغان دانش

زهرا ایزدی ۱، ناصر میرازی۲ ، سید علی محمد مدرس ثانوی۳
۱- دانشگاه نهاوند
۲- دانشگاه بوعلی سینا
۳- دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

زمینه و هدف: بررسی گیاهان دارویی به منظور کشف منابع جدید دارویی بر علیه عفونت­های میکروبی در سال­های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی عصاره­­های آبی و اتانولی اندام هوایی سرخارگل بر برخی از باکتری­های گرم مثبت و گرم منفی می­باشد.
روش بررسی: این مطالعه تجربی در سال ۱۳۹۷ در دانشگاه بوعلی سینا انجام گرفت. از روش خیساندن و حلال­های آب و اتانول با نسبت ۱ به ۵ (گیاه به حلال) جهت عمل عصاره­گیری استفاده شد. سنجش میزان ترکیبات فنلی عصاره­ها با روش فولین ﺳـﯿﻮﮐﺎﻟﺘﻮ انجام شد. سپس مقدار شیکوریک اسید عصاره­های سرخارگل با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا تعیین شد. ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺿﺪ اﮐﺴﺎیﺸﯽ ﻏﻠﻈﺖ­ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ هر دو نوع ﻋﺼﺎره ﺑﺎ آزﻣﻮن ﻣﻬﺎر رادیﮑﺎلﻫﺎی آزاد دی ﻓﻨﯿﻞ ﭘﯿﮑﺮیﻞ ﻫﯿﺪرازیﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪان ﺳﻨﺘﺰی ﺑﻮﺗﯿﻞ ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ مقایسه شد. میکروارگانیسم­های مورد پژوهش استافیلوکوکوس اورئوس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، لیستریا اینوکوا، باسیلوس سرئوس، اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا تیفی­موریوم و شیگلا فلکسنری بودند. فعالیت ضد میکروبی عصاره­های آبی و اتانولی سرخارگل به روش­های پورپلیت، چاهک در آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی بر سویه­های بیماری­زا تعیین شد. همچنین واکنش متقابل عصاره­های این گیاه از طریق محاسبه شاخص بازدارندگی افتراقی علیه میکروارگانیسم­ها نیز بررسی گردید. تجزیه آماری داده‌های آزمایش با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش ۲۰ و مقایسه میانگین­ها به روش آزمون­های آماری تی و چند دامنه­ای دانکن انجام شد.
یافته­ ها: نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره اتانولی بیشترین مقدار ترکیبات فنلی و شیکوریک اسید را دارا است. نتاﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪ دام اﻧﺪازی رادﻳﻜﺎل­ﻫﺎی آزاد ﻋﺼﺎره­های آبی و اتانولی سرخارگل نیز ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻋﺼﺎره اتانولی ﺑـﺎ غلظت ۳۰۰۰ ﻣﻴﻜﺮوﮔـﺮم در میلی­لیتر بیشترین ﻧﻘﺶ را در ﻣﻬﺎر رادﻳﻜﺎل­های آزاد داﺷت. عصاره آبی سرخارگل در غلظت­های ۲۵ و ۵۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر هیچ اثر مهاری بر رشد باکتری­های گرم منفی نداشت. بیشترین قطر هاله عدم رشد عصاره­های آبی و اتانولی این گیاه در غلظت ۴۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر مربوط به باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و کمترین قطر هاله عدم رشد در همین غلظت مربوط به باکتری سودوموناس آئروژینوزا بود. عصاره­های سرخارگل بر باکتری­های گرم مثبت در مقایسه با باکتری­های گرم منفی اثر بازدارندگی بیشتری نشان داد. همچنین مشخص گردید که عصاره اتانولی در مقایسه با عصاره آبی اثر بازدارندگی بیشتری روی سویه­های مورد مطالعه داشت. محدوده حداقل غلظت مهارکنندگی عصاره اتانولی این گیاه بین ۲۵۶-۱۶ میلی­گرم بر میلی­لیتر بسته به نوع باکتری (گرم مثبت یا گرم منفی) متفاوت بود.
نتیجه­ گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که عصاره این گیاه دارای اثر ضد میکروبی بر روی باکتری­های مذکور بوده و می­تواند به عنوان یک نگهدارنده مواد غذایی مطرح شود.
واژه‌های کلیدی: عصاره سرخارگل، ترکیبات فنلی، کاهش ظرفیت رادیکالی، مقاومت آنتی بیوتیکی، فیزیولوژی ورزشی

متن کامل