محمدعلی قرائت ۱؛ علی رضا رمضانی۲
۱دکترای فیزیولوژی ورزش، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، تهران، ایران.
۲دانشیار دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، تهران، ایران.
مطالعات کابردی علوم زیستی در ورزش
چکیده
زمینه و هدف: تمرینات تناوبی اثرات متفاوتی بر شاخص های فیزیولوژیک و عملکردی ورزشکاران دارد. همچنین اثرات متنوعی بر عوامل خونی موثر بر عملکرد در پی این تمرینات گزارش گردیده است. بنابراین، مطالعه حاضر قصد دارد به بررسی اثر دو نوع تمرین تناوبی بر شاخصهای عملکردی و عوامل خونی پاروزنان نخبه مرد و مقایسه آن با تمرین سنتی بپردازد. روش تحقیق: تعداد ۳۰ پاروزن نخبه با میانگین سنی ۳/۶۰±۲۲/۴۰ سال، حاضر در اردوهای ملی در سال ۱۳۹۳ به طور تصادفی در سه گروه تمرین تناوبی فزآینده، تناوبی یکنواخت و سنتی استقامتی قرار گرفتند. اکسیژن مصرفی بیشینه، میانگین سرعت ارگومتر (vRmax)، بیشترین زمان فعالیت ارگومتر در سرعت میانگین (TvRmax)، ضربان قلب و لاکتات خون پس از آزمون بیشترین زمان فعالیت ارگومتر در دو مرحله پیش و پسآزمون اندازهگیری شد. طول دوره تمرین در سه گروه تناوبی فزآینده، تناوبی یکنواخت و سنتی؛ ۸ هفته طول کشید. شاخص های خونی شامل سلول های قرمز خون، هماتوکریت، هموگلوبین و میانگین تخریب هموگلوبین با دستگاه آنالیزگر خون اندازهگیری شدند. از روش تحلیل واریانس یک سویه و آزمون تعقیبی توکی در سطح معنی داری ۰/۰۵>p برای استخراج نتایج استفاده شد. یافتهها: بهبود معنی داری در اکسیژن مصرفی بیشینه (به ترتیب با ۰/۰۰۰۱=p و ۰/۰۳=p)، vRmax (به ترتیب با ۰/۰۲=p و ۰/۰۲=p)، و TvRmax (به ترتیب با p=0/01 و ۰/۰۳=p) در دو گروه تمرین فزآینده و یکنواخت مشاهده شد. میانگین برون ده توان نیز در گروه تمرین فزآینده (۰/۰۲=p) و یکنواخت (۰/۰۳=p) بهبود یافت؛ اما تغییرات در عوامل هموریولوژیک بین سه گروه تفاوت معنی داری نداشت (۰۵/۰<p). نتیجه گیری: تمرینات تناوبی فزآینده و یکنواخت موجب ارتقای سطح عملکرد پاروزنان میگردند؛ اما تمرین تناوبی فزآینده در میزان تحمل فعالیت شدید در آستانه لاکتات، بهبودی بیشتری ایجاد می کند.
کلیدواژهها
تمرین تناوبی؛ هموریولوژی؛ آستانه لاکتات؛ پاروزنان نخبه